Çybynlar barada aýdylanda, köp adam gulaklarynda çybynlaryň sesi eşidilýär, bu hakykatdanam bizar edýär.Gijelerine uklap ýatanyňyzda bu ýagdaýa duşsaňyz, iki kynçylyk bilen ýüzbe-ýüz boljakdygyňyza ynanýaryn.Çybynlary süpürmek üçin ýeriňizden turup, çyralary ýaksaňyz, ýaňy demlän ukusyňyz birbada ýok bolar;turup, çybynlary öldürmeseňiz, ýok edilse, çybynlar bizar eder we uklamaz, hatda uklap galsa-da, çybynlar tarapyndan dişlenmegi ähtimal.Her niçigem bolsa, çybynlar köp adam üçin gaty bizar mör-möjekdir.Wiruslary dişlemek arkaly ýaýradýarlar we ölüme sebäp bolup biljek dürli keselleri döredýärler.Diýmek, çybynlar gaty bizar bolansoň, adamlar näme üçin olary ýok etmäge ýol bermeýärler?
Adamlaryň çybynlary ýok etmezliginiň sebäpleri bar.Birinji sebäp, çybynlaryň ekosistemada rol oýnap biljekdigi.Paleontologlar tarapyndan geçirilen gözleglere görä, çybynlaryň gelip çykyşyny dinozawrlaryň ýaňy çykan Trias döwründen alyp bolar.Hundredsüzlerçe million ýyl bäri çybynlar dürli ullakan ewolýusiýalary we hatda köpçülikleýin ýitip gitmegi başdan geçirdiler we şu güne çenli saklanyp galýarlar.Tebigy saýlamanyň ýeňijileri diýmeli.Eartheriň ekosistemasynda şunça wagtlap ýaşandan soň, çybynlara esaslanýan iýmit zynjyry gaty güýçlenip, ýaýramagyny dowam etdirýär.Şonuň üçin adamlar çybynlaryň ýok bolmagyna sebäp boljak çäreleri görseler, aagondarhalar, guşlar, gurbagalar we çybynlar ýaly haýwanlaryň iýmit ýetmezçiligine sebäp bolup biler, hatda durnuklylygyna zyýan berýän bu görnüşleriň ýok bolmagyna sebäp bolup biler. ekosistema.
Ikinjiden, çybynlar häzirki paleontologlar üçin taryhdan öňki jandarlara düşünmek üçin peýdalydyr, sebäbi 200 million ýyldan gowrak wagt bäri gan sorup, köp taryhdan öňki haýwanlar bilen aragatnaşyk saklaýar.Bu çybynlaryň käbiri rezin bilen damdyrylyp, soň ýeriň aşagyna girip, ejir çekip başlaýar.Uzyn geologiki proses ahyrsoňy amber emele getirdi.Alymlar çybynlaryň ganyny amberde çykarmak arkaly taryhdan öňki jandarlara eýe bolan genleri öwrenip bilerler.Amerikan blokbasteri “assura seýilgähinde” şuňa meňzeş dildüwşük bar.Mundan başga-da, çybynlar wiruslary hem köpeldýärler.Bir gün ýok bolup gitseler, üstündäki wiruslar täze öý eýelerini tapyp, adamlara ýene ýokaşmak üçin mümkinçilik gözläp bilerler.
Hakykata gaýdyp gelsek, adamlarda çybynlary kowmak ukyby ýok, sebäbi çybynlar Antarktidadan başga hemme ýerde bar we bu mör-möjekleriň sany adam sanyndan has köp.Çybynlar üçin suw howzy tapylsa, köpelmek üçin mümkinçilikdir.Bu aýdylanda, çybynlaryň sanyny saklamaga ýol ýokmy?Bu beýle däl.Adamlar bilen çybynlaryň arasyndaky göreşiň uzyn taryhy bar we bu işde çybynlara garşy göreşmegiň köp täsirli usullary tapyldy.Öýde köplenç ulanylýan usullar insektisidler, elektrik çybynlary çalmak, çybyn rulonlary we ş.m., ýöne bu usullar köplenç kän bir täsirli däl.
Käbir bilermenler munuň üçin çybynlaryň köpelmeginiň öňüni almak üçin has täsirli usuly teklip etdiler.Adamlary dişläp, soňam gan sorup bilýän çybynlar, adatça aýal çybynlardyr.Alymlar erkek çybynlara aýal çybynlaryň öndürijiligini ýitirmegine sebäp bolup biljek bakteriýalar bilen ýokaşdyrmak üçin bu açary bilýärler we şeýlelik bilen çybynlaryň köpelmegini gadagan etmek maksadyna ýetýärler.Şeýle erkek çybynlar teoretiki taýdan ýabany ýere goýberilse, hakykatdanam çeşmeden ýok edilip bilner.
Iş wagty: 29-2020-nji dekabry